Leermeester in logisch denken

In dit vak leren we denken van een van de zwaargewichten in de filosofische en theologische traditie: Thomas van Aquino. Deze middeleeuwse denker wordt beschouwd als de rijpste vrucht van de scholastiek, een intellectuele traditie die vele eeuwen bestrijkt en vele inzichten heeft opgeleverd. Hij staat bekend om zijn vlijmscherpe intellect en zijn vermogen om complexe materie in helder afgebakende vragen op te delen en inzichtelijk te maken.

In dit vak nemen we twee passages uit zijn werken onder de loep. We beginnen met een klein werkje getiteld De principiis naturae ofwel Over de beginselen der natuur. In dat werk zet Thomas de fundamentele structuur van de werkelijkheid uiteen, waarbij hij voortbouwt op de beroemde vieroorzakenleer van Aristoteles, één van zijn grote inspiratiebronnen.

Als De principiis naturae de taartbodem is, dan is de Summa Theologiae de vulling. Nu is de Summa een dermate lijvig werk dat we genoodzaakt zijn er een passage uit te selecteren. Voor dit vak lezen we het traktaat over de fundamentele antropologie, te weten kwesties 75 t/m 88 van deel I van de Summa. In dat traktaat geeft Thomas antwoord op een van de grootste der vragen: wie is de mens. We zullen uitgebreid ingaan op de beroemde stelling anima forma corporis (ziel en lichaam verhouden zich als vorm en materie). Ook treffen we in dat traktaat de belangrijke artikelen over de vrije wil en de werking van het verstand.

Het vak zal een lichte nadruk leggen op het logisch denken dat Thomas in al zijn werken op volmaakte wijze tentoonstelt, vandaar de titel ‘Leermeester in logisch denken’. Maar aangezien ons denken geen vorm kan hebben zonder inhoud, zullen we ons op geen moment exclusief met logica bezig houden, maar steeds de logica van Thomas’ denken over bovengenoemde onderwerpen beschouwen en ten voorbeeld nemen.

Deze cursus vindt plaats in samenwerking met Pascal Instituut.